Frontotemporale dementie (FTD)

Frontotemporale dementie (FTD) komt vaak voor op jongere leeftijd. Veranderingen in het gedrag vallen meestal als eerste op. Ook taal en spraak kunnen aangetast zijn. Deze vorm van dementie ontstaat doordat hersencellen in de frontaalkwab (gedragsgebied) en de temporaalkwab (taalgebied) afsterven.

Symptomen FTD

De eerste verschijnselen van frontotemporale dementie zijn afhankelijk van de plaats in de hersenen die beschadigd raakt. Meestal ontstaan er eerst veranderingen in gedrag, persoonlijkheid en spraak. Pas in een later stadium krijgen mensen met frontotemporale dementie geheugenproblemen.

Varianten frontotemporale stoornissen

Er zijn drie varianten frontotemporale stoornissen, die bepaald worden door de eerste symptomen die optreden:

1. Gedragsvariant van FTD
   Mensen met deze vorm van frontotemporale dementie vertonen veranderingen in hun gedrag, persoonlijkheid, emoties en het beoordelen van situaties.
   
2. Taalvariant van FTD
   Mensen met deze vorm van frontotemporale dementie hebben problemen in de taalvaardigheid, zoals moeite met spreken, begrijpen, lezen en schrijven. Dit heet primair progressieve afasie of semantische dementie.
   
3. Bewegingsvariant van FTD
   Deze vorm wordt gekenmerkt door veranderingen in iemands motoriek en moeilijkheden met bewegen, zoals trillen, moeite met lopen, vaak vallen en problemen met de coördinatie. Deze variant heet ook wel corticobasaal syndroom.

Komt op relatief jonge leeftijd voor

Een van de meest opvallende kenmerken van frontotemporale dementie is dat deze ziekte al op relatief jonge leeftijd voorkomt. Het grootste deel van de mensen die de ziekte krijgt, is tussen de 40 en 60 jaar. Op jonge leeftijd is het -op de ziekte van Alzheimer na- de meest voorkomende vorm van dementie. Lees meer over dementie op jonge leeftijd.

Wat gebeurt er in de hersenen?

De frontaalkwab regelt ons gedrag. We gebruiken dit hersendeel om keuzes te maken, plannen te maken en onze coördinatie te regelen. We toetsen met de frontaalkwab of ons (geplande) gedrag voldoet aan onze normen en waarden. De temporaalkwab speelt ook een rol in ons gedrag maar is vooral belangrijk voor taal en spraak.

Ziekte van Pick

Frontotemporale dementie is ook bekend als de ziekte van Pick. Dit is de gedragsvariant van FTD. Bij sommige patiënten zijn de hersencellen in de frontale en temporale kwabben ballonvormig en opgezwollen. Deze cellen worden 'pickcellen' genoemd. Bij de meeste gevallen van frontotemporale dementie zijn deze specifieke cellen niet aanwezig. Daarom gebruiken we meestal de meer algemene naam frontotemporale dementie (FTD).

Erfelijke vormen

In 25 tot 40% van de gevallen is frontotemporale dementie erfelijk. Deze erfelijke vormen worden veroorzaakt door een afwijkend gen. Hierdoor functioneert het tau-eiwit, dat een rol speelt in het transport van stoffen in de hersencel, niet goed meer en sterft de hersencel uiteindelijk af.

Werk en dementie

Collega's hebben vaak in de gaten dat er dingen op het werk niet goed gaan. Als iemand met dementie nog werkt, is het daarom verstandig om de diagnose snel te vertellen op het werk. Dit geeft duidelijkheid. Eventueel kan de partner helpen om het nieuws te vertellen. Het is belangrijk om de wensen en mogelijkheden met de werkgever te bespreken, zoals aangepast werk of vroegpensioen.

Wilt U uitgebreidere informatie over FTD ga dan naar de website van Alzheimer Nederland